ΣΚΩΤΣΕΖΙΚΟ WHISKY, vol… 1%
Η αιώνια διαμάχη ανάμεσα στο single malt και στο blended ουίσκι δε θα πάψει ποτέ. Πίσω από κάθε τύπο ουίσκι κρύβονται κάποια αντικειμενικά γεγονότα. Από ‘κει κι έπειτα, το λόγο έχει η υποκειμενικότητα, δηλαδή το γούστο του καθένα. Θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε κάποιες έννοιες, με σκοπό να προσεγγίσουμε την αντικειμενική πλευρά του αγαπημένου αποστάγματος.
Καταρχάς, η πρώτη ύλη για την παρασκευή ουίσκι είναι τα δημητριακά. Μέσω μιας περίπλοκης διαδικασίας, που δεν αποτελεί αντικείμενό μας αυτή τη στιγμή, σπόροι σίκαλης, σιταριού, καλαμποκιού και κριθαριού μετατρέπονται σε ουίσκι. Μεταξύ των τεσσάρων δημητριακών που αναφέρθηκαν, πολυτιμότερο θεωρείται το τελευταίο. Είναι, όμως, το ακριβότερο. Έτσι, είναι συχνότατη η χρήση των υπόλοιπων δημητριακών στην παρασκευή ουίσκι.
Αν το ουίσκι είναι αποκλειστικά φτιαγμένο από βυνοποιημένο κριθάρι, τότε αποκαλείται “malt whisky”. Αν είναι φτιαγμένο από οποιοδήποτε άλλο δημητριακό (ακόμα και μη βυνοποιημένο κριθάρι) ή οποιονδήποτε συνδυασμό δημητριακών, τότε αποκαλείται “grain whisky”. Ακόμα κι αν στο συνδυασμό συμμετέχει βυνοποιημένο κριθάρι, το τελικό προϊόν δεν επιτρέπεται να ονομαστεί malt whisky.
Αλλά δεν έχουμε συνηθίσει τον σκέτο όρο malt whisky. Είμαστε συνηθισμένοι με τον όρο “single malt whisky”. Ο προσδιορισμός “single” καταδεικνύει πως το ουίσκι είναι κατασκευασμένο σε ένα μόνο αποστακτήριο. Εδώ προκύπτει η απορία: Μα θα μπορούσε να είναι κατασκευασμένο σε περισσότερα; Η απάντηση είναι ναι…
Πριν εξηγήσουμε, καλό είναι να διευκρινιστεί πως υπάρχει και ο όρος “single grain whisky”. Και πάλι, ο προσδιορισμός δείχνει την προέλευση από ένα μόνο αποστακτήριο. Η απορία που προέκυψε παραπάνω παραμένει…
Κατά κανόνα, τα grain είναι πιο «εύκολα» από τα malt. Τα malt είναι εντονότερα, παρέχοντας πλουσιότερη αρωματική και γευστική «επίθεση» στον καταναλωτή. Αυτός ο full-throttle χαρακτήρας των malt δεν είναι προτιμητέος από όλους. Πολλοί λάτρεις του αποστάγματος επιθυμούν έναν απαλότερο χαρακτήρα. Λύση, λοιπόν, είναι η ανάμιξη, δηλαδή το “blending”. Ταυτόχρονα, μέσω ανάμιξης προκύπτουν συνήθως πιο προσιτά προϊόντα, ικανά να στοχεύσουν σε ευρύτερο target group. Προφανώς, περάσαμε στα χωράφια των “blended whisky”.
Τα blended whiskies δεν έχουν κανόνες στην ποσόστωση της ανάμιξης. Συνηθέστερα, περιέχουν ένα μικρό ποσοστό malt whisky, ως ισχυρή βάση γεύσης και αρώματος. Το υπόλοιπο ποσοστό καλύπτεται από grain whisky. Η απεριόριστη ποικιλία σύστασης του grain whisky, σε συνδυασμό με τις επίσης απεριόριστες επιλογές ποσοστών στην ανάμιξη, δημιουργούν την τεράστια ποικιλία blended whisky, που κατακλύζει την αγορά. Πραγματικά, καλύπτουν κάθε γούστο. Περιττό να σημειωθεί πως κανένα αποστακτήριο δεν υποχρεούται να χρησιμοποιήσει malt whisky ως βάση. Μπορεί κάλλιστα ένα ουίσκι να είναι αποκλειστικά grain. Σίγουρα, θα βρεθεί κόσμος να το εκτιμήσει.
Ήρθε επιτέλους η ώρα επίλυσης της απορίας. Φαίνεται παράξενο, αλλά όλα αυτά τα διαφορετικά ουίσκι που προορίζονται για blending δεν προέρχονται απαραίτητα από ένα αποστακτήριο. Το γεγονός αυτό δίνει ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες αναμίξεων, άρα και ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες τελικών προϊόντων. Ακόμα και αν η ανάμιξη αφορά malt whiskies διαφορετικών αποστακτηρίων, χωρίς τη συμμετοχή grain whisky, το αποτέλεσμα θεωρείται blend. Σε τέτοιες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται ενίοτε ο αδόκιμος όρος “double malt whisky”, τον οποίο δε θα δείτε σε ετικέτα φιάλης. Διότι και πάλι μιλάμε για blended whisky.
Ας προλάβουμε και μια παρεξήγηση. Έστω ότι βρίσκεται στα χέρια μας ένα single malt whisky. Θαυμάζουμε την ετικέτα του μπουκαλιού, θαυμάζουμε το χρώμα του περιεχομένου και νιώθουμε τυχεροί που κρατάμε στην αγκαλιά μας ένα τέτοιο απόσταγμα. Ξαφνικά, αναρωτιόμαστε τι ακριβώς μπορεί να κρύβει μέσα του το λαχταριστό ζουμί. Ναι, είναι σίγουρα φτιαγμένο σε ένα και μοναδικό αποστακτήριο. Ναι, είναι σίγουρα φτιαγμένο μονάχα από βυνοποιημένο κριθάρι. Αλλά δεν αποκλείεται να είναι κι αυτό προϊόν ανάμιξης! Μπορεί να είναι blend από single malt whiskies διαφορετικών ηλικιών ή διαφορετικών βαρελιών! Εκτός αν αναγράφεται ο όρος “single cask”. Εκεί αλλάζει το θέμα. Ξανά, λοιπόν, το παιχνίδι της ανάμιξης δίνει πεδίο για αμέτρητους πειραματισμούς και αμέτρητα αποτελέσματα. Για κάθε μύτη και κάθε ουρανίσκο!
Μετά απ’ όλα αυτά, κλικάρετε εδώ! Σίγουρα θα βρείτε κάποιο scotch που σας ταιριάζει.
Φαίδωνας Κυτρίδης
Βιολόγος, PhD / Τελειόφοιτος Οινολόγος
